Historia polskiej psychoanalizy - czy powrót wypartego?

 W ostatnim czasie Wydawnictwo Universitas wydało kolejny tom z serii Dzieje psychoanalizy w Polsce pod tytułem Czy powrót wypartego? Psychoanaliza i dziedzictwo totalitaryzmów. Redaktorem tego tomu jest Ewa Kobylińska-Dehe. Zebrane w tym tomie teksty poruszają tematykę na styku psychoanalizy i traumatycznych dziejów Europy, a w szczególności Polski. Najważniejszym tematem jest jednak zagłada ludności żydowskiej, która naznaczyła losy polskiej psychoanalizy. Warto przeczytać zgromadzone w książce artykuły. Jest to szczególnie chyba ważne w obliczu obecnej, tak nieprzejrzystej, sytuacji politycznej w Polsce i na świecie.

 

Freud i polityka

Zygmunt Freud raczej stronił od polityki. Jeśli już, to jego poglądy pewnie należałoby określić po części konserwatywnymi, po części liberalnymi (w sensie liberalizmu światopoglądowego). Związki Freuda i całej psychoanalizy z polityką nie są ani łatwe do uchwycenia, ani oczywiste. Wszystko zależy oczywiście od tego jak się rozumie psychoanalizę i jak się rozumie polityczność.

Większość piszących na tematy społeczne analityków kierowało się raczej w lewą stronę polityki. Tak było choćby z Reichem, Frommem, czy Lacanem. Najczęściej łączy się obecnie to, co polityczne z teorią analityczną Lacana.

Również w Polsce ten nurt badań i refleksji jest coraz bardziej wyraźny. Szczególnym tego wyrazem jest zbiorowa publikacja pod tytułem Polityczność psychoanalizy. Freud - Lacan - Žižek (Wyd. UŚ, Katowice 2014). O ile związki Lacana z politycznością są często omawiane (np. książka Stavrakakisa Lacan and the Political), o tyle mniej oczywiste jest powiązanie polityczności z Freudem. Tym właśnie zagadnieniem, pokazując jego nie oczywistość, trudność i wewnętrzne sprzeczności, zajmuje się Mladen Dolar w artykule Freud i polityczność, który otwiera wspomniany już tom tekstów o psychoanalizie.

Mladen Dolar, zdjęcie pobrane z Wikipedia

 Psycholog Kraków

Centrum Psychoterapii